Op de Jaarbeurs in Utrecht, 1938, stond onder veel meer ook een stand van het Amerikaanse Wincharger. Dit bedrijf fabriceerde al sinds de vroege jaren 1930 de windcharger. Dit is een dynamo die wordt aangedreven door een 2- of 3-bladige houten propellor. De dynamo wekte stroom op, die in accu's kon worden opgeslagen. Inderdaad, precies wat tegenwoordig op grote schaal gebeurt: windenergie oogsten.
Destijds ging het er behoorlijk kleinschalig(er) aan toe. De windgenerator, zoals we hem in Nederland noemen, wekte een vermogen op van 100 Watt (bij 6 Volt) voor de kleinste uitvoering tot zeg 1000 Watt (bij 32 Volt) voor de zwaarste. Gelijkspanning, in verband met de opslag in de klassieke lood-zwavelzuur accu's. Bij de opslagcapaciteit moet je denken aan enkele honderden Ah (Ampère-uren).
In Amerika was Wincharger in die tijd een behoorlijk succesvol bedrijf. Zij leverden in de jaren 1930 honderdduizenden van dit soort installaties af. De electriciteitsvoorziening op het uitgestrekte en dunbevolkte Amerikaanse platteland was destijds zeer primitief, of eigenlijk, non-existent. Met de komst van de radio ontstond er een snelgroeiende behoefte aan electriciteit (lage spanning, klein vermogen) die enkele inventieve ondernemers op het idee bracht, windgeneratoren te construeren. Het bleek een gelukkige greep. Trickle charging was precies wat die nieuwerwerse buizenradio's (met ingebouwde 2 of 6 Volts accu) nodig hadden.
Het systeem groeide snel uit. Amerikanen waren ook toen al dol op technische gadgets en zo bouwden ze enerzijds snel grotere generatoren, met meer opwekkingscapaciteit; en anderzijds allerlei electrische apparaten zoals stofzuigers, wasmachines, koelkasen, kookplaten, en natuurlijk verlichting. Allemaal zwakstroom.
Terug naar Utrecht. De presentatie op de Jaarbeurs was een groot succes. Er meldde zich een Nederlands bedrijf, dat alleen-vertegenwoordiger werd, en zij organiseerden in korte tijd een heel net van locale installatiebedrijven.
Opregte Steenwijker courant, 05-03-1940
Hoewel het gehucht Dwarsgracht nog niet aan het electrisch net is aangesloten, heeft men er dezer dagen toch de eerste electriciteitsbron voor verlichting gekregen. De heer G. van der Zande schafte n.1. een z.g. windcharger aan, een Amerikaansche windmotor van klein formaat, welke dynamische electriciteit opwekt ter lading van een accumulator. Naar we vernemen is het resultaat zeer bevredigend.
Nieuwsblad van het Noorden, 06-09-1940
EEN GOEDKOOPE BRON VAN ELECTRICITEIT is de Amerikaansche windcharger, die in vele plattelandsplaatsen, waar geen electrisch licht is, de centrale kan vervangen. De windcharger op de foto is geplaatst op de boerderij van den heer Th. Boerema te Overschild.
De windcharger sloeg in Nederland goed aan. We hebben immers best veel wind in ons land. Hij kreeg ook veel belangstelling van de pers, die het sterkste argument muntte: "krijg iets voor niets". In Nederland waren er in die tijd nog vele dorpen en gehuchten en boerderijen die nog niet waren aangesloten op het gewestelijk electriciteitsnet.
Telegraaf, 01-11-1940
Boffers op het platteland .... gelukkig zijn zij die in het bezit zijn van een eigen electrische windkrachtcentrale zooals in sommige afgelegen streken van ons land. Een windmolen op het dak met een dynamo, een electrische leiding naar binnen en: de lampen branden, de machines draaien, het ijzer strijkt en dit alles gratis. De stroom komt uit de lucht gevallen en kost hun geen cent.
Een kastplank vol accubakken ....
Er werden zodoende heel wat windchargers aangeschaft en geplaatst. De investering voor zo'n installatie was niet erg hoog en viel wel op te brengen. Het comfort was verhoudingsgewijs groot: men was NIETS gewend. Een typische installatie omvatte:
De meeste klanten lieten het bij dit soort omvang, hoewel op sommige boerderijen ook wel een of een paar electromotoren werden bijgeplaatst, bijvoorbeeld om de boterkarn te draaien. Hoefde de hond dat niet meer te doen ....
Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog prezen de mensen die vroeg in deze technologie hadden geïnvesteerd zich gelukkig. Want de petroleum ging op de bon en ieder die voorheen zich had kunnen (moeten) behelpen met olielampen en een oliekachtel zat nu zonder licht en warmte.
Nieuwe Vlaardingsche courant, 20-11-1940
GEEN Petroleum GEEN Licht! Duisternis in Huis en Stal Koopt NU een Eigen Electrische Wind Kracht-Centrale. Aanbevolen door de Economische Voorlichtingsdienst te Den Haag. Een AERODYNE WINDCHARGER. Vraagt vrijblijvend inlichtingen aan FA. E. MENSINK Huize „Swollo” - Oud-Beïjerland - Doe Het NU
Natuurlijk konden er geen nieuwe windchargers meer betrokken worden uit Amerika, en er was dus een upswing van eigenbouwers. Maar het werd al snel erg lastig om bijvoorbeeld een dynamo op de kop te tikken.
Na de oorlog zie je gedurende 1 à 2 jaar in de kleine annonces een groot aanbod aan windchargers ontstaan. En daarna, niets meer. Electriciteit kwam steeds ruimer beschikbaar. Net als aardgas, overigens. Eigen opwekking was niet meer zo interessant.
Friesch dagblad, 31-12-1945
Een Hondenmolen, om drinkwater voor 't vee op te pompen, met bijbeh. waterreservoir. Tevens een Windcharger op wagentje met z.g.a.n. 6-volts accu plus lampen, fittings en draad.
Maar .... in 1973, toen de eerste oliecrisis uitbrak en Joop den Uyl op zijn fiets aan het werk toog, kwam de vraag op: zijn er eigenlijk nog mensen die zo'n ding, zo'n windcharger, kennen of zelfs nog gebruiken? Op die vraag bleef het volkomen stil.
Nieuwsblad van het Noorden, 17-12-1973
Ik hoorde van de heer .... interessante bijzonderheden over een windgenerator, de Amerikaanse Wincharger, die tijdens de laatste oorlog uit Amerika werd geïmporteerd en onder andere op boerderijen veel werd gebruikt. Het waren zeer solide machines met een hoog rendement en ze gaven een vermogen af van tussen de 400 en 1.000 Watt (bij 6, 12 of 32 Volt). Het zou ons zeer interesseren, of er nog lezers zijn die zo'n ding nog in gebruik hebben of er ervaring mee hebben gehad. Zou de olieboycot nog lang duren dan is het niet uitgesloten dat de windcharger weer in zwang komt — en dan uiteraard nog weer sterk verbeterd, want de techniek heeft niet stilgestaan al die jaren.
En nu zien we de technologie herrijzen. In Amerika, toen president Roosevelt zijn New Deal afkondigde (die algemene toegang tot centraal opgewekte energie garandeerde), stortte de hele windcharger-nijverheid daar volkomen in elkaar, om nooit meer op te staan. Terwijl in Engeland het bedrijf Marlec Renewable Power al sedert 1980 .... windchargers produceert onder de naam Windcharger.