Soorten van naalden
Omstreeks 1876
Naalden zijn er in onvoorstelbaar veel maten en uitvoeringen. Ze werden (en worden) dan ook voor allerlei doeleinden gebruikt. Het eerste waaraan je denkt, is het naaien, versieren en herstellen van kleding. Maar naast de naai-, borduur- en stopnaalden bestaan er voor allerlei specifieke toepassingen en ambachten nog talloze meer specialistische naalden, elk met hun eigen constructieve details. Denk aan leer en suede voor handschoenen, zwaarder leer voor schoenen, het zwaarste leer voor tuigen en zadels. Denk aan papierkaternen voor boekbinders. Denk aan zware meubelstoffen als jerseys voor stoffeerders en aan tijken voor matrasmakers. Denk aan canvas en zeildoek voor zeilmakers. Aan jute en grof linnen voor grote zakken.
En dan heb je natuurlijk naast de handnaalden OOK nog de machinenaalden. Die laatste vormen - samen met de naaimachines waar ze voor bedoeld zijn - een studievak op zich. Op deze pagina beperk ik me tot de handgevoerde naalden.
Materialen
De meest gebruikte materialen voor naalden zijn: staal, messing, hout, been en ivoor. Op deze pagina bespreek ik alleen stalen naalden.
Naainaalden
Sharps (standaard)
Lange scherp gepunte naalden met kort en smal oog. De verjonging aan het scherpe eind is tamelijk slank (geleidelijk), waardoor de naald soepel door de stof te voeren is. Deze naalden zijn voor algemeen (huishoudelijk) gebruik, met name voor het met de hand naaien van niet te zware en dikke textiele stoffen zoals katoen en linnen.
Continentaal (metrisch geörienteerd)
| # | 1 | 3 | 5 | 7 | 9 | 11 |
| Ø (mm) | 1,00 | 0,90 | 0,80 | 0,70 | 0,60 | 0,50 |
| L (mm) | 48 | 44 | 40 | 37 | 34 | 32 |
Imperial
| # | 1 | 3 | 5 | 7 | 9 | 10 | 11 | 12 |
| Ø (mm) | 1,02 | 0,86 | 0,76 | 0,69 | 0,61 | 0,53 | 0,46 | 0,41 |
| L (mm) | 48,5 | 44 | 40 | 37 | 34 | 32,5 | 31 | 29,5 |
Betweens (korter)
Traditioneel speciaal voor kleermakers (tailors), om snel met de hand regelmatige korte steken te naaien (je kunt deze naald "kort doorhalen"). Bijzonder geschikt ook voor het quilten vanwege de accuratesse waarmee je de punt voor het doorsteken kunt plaatsen.
Continentaal
| # | 1 | 3 | 5 | 7 | 9 | 11 |
| Ø (mm) | 1,00 | 0,90 | 0,80 | 0,70 | 0,60 | 0,50 |
| L (mm) | 41 | 37 | 33 | 30 | 27 | 25 |
Imperial
| # | 1 | 3 | 5 | 7 | 9 | 10 | 12 |
| Ø (mm) | 1,02 | 0,86 | 0,76 | 0,69 | 0,61 | 0,53 | 0,41 |
| L (mm) | 41 | 39 | 35 | 31,5 | 28,5 | 25,5 | 22,5 |
Straws (langer)
Traditioneel speciaal in gebruik bij modistes en hoedenmaaksters (milliners & hatmakers). Bijzonder geschikt ook voor het smocken.
Continentaal
| # | 1 | 3 | 5 | 7 | 9 | 11 |
| Ø (mm) | 1,00 | 0,90 | 0,80 | 0,70 | 0,60 | 0,50 |
| L (mm) | 55 | 51 | 47 | 44 | 41 | 39 |
Imperial
| # | 1 | 3 | 5 | 7 | 9 | 10 |
| Ø (mm) | 1,02 | 0,86 | 0,76 | 0,69 | 0,61 | 0,53 |
| L (mm) | 59 | 56 | 51 | 48 | 42,5 | 40,5 |
Crewel
Borduurnaalden worden zowel met scherpe als met stompe (afgeronde) punt gemaakt. Met de stompe punt kun je (als je dat wilt) makkelijker draden in de te borduren stof tellen; en voorkom je dat die draden bij het insteken gesplitst worden.
Qua afmetingen zijn borduurnaalden gelijk aan standaard naainaalden, maar ze hebben een aanmerkelijk langer oog. Daardoor kunnen ze makkelijker dikkere katoenen garens, pluiziger wol en ruwere borduurzijde opnemen. Het oog is NIET verwijd, de naald heeft dus geen dikkere kop en blijft makkelijk door de stof te halen. Er ontstaan geen grote gaten in de stof.
Chenille / Tapestry
De Chenille-naald heeft een scherpe punt en een heel lang oog, dat bovendien ook verwijd is. Het oog is derhalve van grotere diameter dan het lijf van de naald. Je prikt hiermee vrij grote gaten in de stof. Door de scherpe punt bestaat het risico dat je door het garen van de stof steekt. Daarom zijn deze naalden er ook met stompe (afgeronde) punt, de Tapistry-naald. Beide zijn voor een stevige, dikke, ruim geweven ondergrond zoals canvas. Door het zeer ruime oog kunnen deze naalden probleemloos zeer dikke garens, dikke wol en zelfs lint opnemen, zoals dit bij bijvoorbeeld petit point, gros point en kruissteek nodig is. Voor deze naalden geldt een eigen nummersysteem.
Continentaal
| # | 14 | 16 | 18 | 20 | 22 | 24 | 26 | 28 |
| Ø (mm) | 1,90 | 1,60 | 1,20 | 1,00 | 0,90 | 0,80 | 0,70 | 0,60 |
| L (mm) | 60 | 55 | 50 | 43 | 40 | 37 | 34 | 32 |
Imperial
| # | 14 | 16 | 18 | 20 | 22 | 24 | 26 | 28 |
| Ø (mm) | 2,03 | 1,63 | 1,24 | 1,07 | 0,94 | 0,76 | 0,61 | 0,53 |
| L (mm) | 58 | 52,5 | 48,5 | 44 | 40 | 37 | 34 | 32,5 |
Beading
Kralen- en parelnaalden dienen speciaal voor het opstikken van (bezetten met) kraaltjes, pailletten en paarlen. Dat vraagt (zeer) fijn afgewerkte naalden. Er is grote variatie in soorten: lang / kort, scherp / stomp, recht / gebogen. In de tabel geef ik alleen de "standaard"-uitvoering aan.
In vergelijking met standaard naainaalden zijn de standaard kralen- en parelnaalden langer en dunner, dus ook buigzamer. De ogen zijn juist vrij kort en een weinig verwijd; de naaldpunten zijn opvallend slank. Dit is zonder meer het moeilijkst te vervaardigen soort naald in de hele range. Ze werden en worden overwegend door speciaal-bedrijven gemaakt.
| # | 10 | 11 | 12 | 13 | 15 |
| Ø (mm) | 0,46 | 0,41 | 0,36 | 0,30 | 0,25 |
| L (mm) | 55 | 51 | 51 | 48 | 45 |
Darners
Speciaal voor het herstellen van "knol in me sok" , "me elleboog steekt door me trui" , "ben met me knie door me broek gegaan" en meer van dat soort catastrofaal ongemak.
Grote, meest dikke en sterke naalden met lange ruime ogen en een scherpe punt (voor "stoppen") resp. stompe punt (voor "mazen"). Soms is de punt licht opgebogen, om (vooral bij het mazen) makkelijk draden op te kunnen pikken.
Je repareert gaten en doorslijtplekken in grove(re) gebreid wollen kledingstukken door het inweven / inmazen van nieuwe draden van speciale harige stop- of sokkenwol. Het te repareren gat wordt daarbij aan de rafelranden ondersteund door een in het kledingstuk gestoken houten maasbal, ook stopbal, stoppaddestoel of stopei geheten.
Continentaal
| # | 16 | 1 | 3 | 5 | 7 | 9 |
| Ø (mm) | 1,60 | 1,00 | 0,90 | 0,80 | 0,70 | 0,60 |
| L (mm) | 66 | 58 | 54 | 50 | 47 | 44 |
Imperial
Katoen (kort)
| # | 1 | 3 | 5 | 7 | 9 | 11 |
| Ø (mm) | 1,02 | 0,86 | 0,76 | 0,69 | 0,61 | 0,46 |
| L (mm) | 57,5 | 51 | 49 | 47 | 45 | 36 |
Wol (kort)
| # | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
| Ø (mm) | 2,03 | 1,83 | 1,63 | 1,42 | 1,27 |
| L (mm) | 75 | 69 | 66 | 63 | 60 |
Wol (lang)
| # | 15 | 17 | 1 | 3 | 5 | 7 | 9 |
| Ø (mm) | 1,83 | 1,42 | 1,02 | 0,86 | 0,76 | 0,69 | 0,61 |
| L (mm) | 95 | 85 | 75 | 70 | 64 | 58 | 52 |