In de afgelopen 45 jaar heb ik een uitgebreide bibliotheek (> 5000 boeken) opgebouwd met historische vak- en handboeken over techniek, technische encyclopedieën en technische tijdschriften. De boeken dateren ruwweg van 1750 tot 1970, dus de periode van de Industriële Revolutie. De boeken bestrijken een ruim gebied.
In mijn bibliotheek
Het betreft vrijwel uitsluitend primair (contemporain) materiaal, overwegend in het Nederlands, Duits, Engels of Frans. Dit is het ideale uitgangspunt voor het bestuderen van de geschiedende is van ingenieurskunst, fabricagetechnieken, procedes en processen, warenkennis en materiaalkunde, het bedrijfsleven en technische wetenschappen.
Om deze rijkdom bij elkaar te krijgen, heb ik vele uren doorgebracht in antiquariaten, over zo'n beetje heel Europa verspreid. Ik heb me altijd laten leiden door nieuwsgierigheid. Ik sta open voor verrassingen. Werk dus niet met zoeklijsten of iets dergelijks. Duik in de boekenvoorraad in een gegeven antiquariaat, pak de boeken stuk voor stuk van de plank of uit de vele dozen op de vloer en sla ze open .... Op die manier heb ik uitzonderlijke vondsten gedaan.
Tegenwoordig gaat het wat anders. Er zijn nog maar weinig antiquariaten over en snuffelen-ter-plaatse is verdrongen door zoeken in databases. Lang zo spannend niet en de kans op onverwachte gouden grepen is een stuk kleiner geworden ....
Naarmate de verzameling groeit, ga je wat gerichter zoeken. Als je een paar titels van een thematische uitgeversserie hebt, ga je bewust op zoek naar de nog ontbrekende titels. Als je een auteur ontdekt, die op interessante wijze schrijft, wil je meer werk van zijn hand lezen. Als een gerenommeerd tekstboek vele herdrukken beleeft, wil je die graag allemaal hebben. Je kunt dan zo prachtig de evolutie van de tentoongespeide kennis zien. Neem bijvoorbeeld het boek "Machineonderdelen" met zijn 23 opvolgende drukken.
De meeste vakboeken zijn geschreven om zo veel mogelijk verzamelde kennis op een rij te zetten. Om samenhangen toe te lichten. Een goed auteur belicht zijn onderwerp van alle zijden. Daarbij beperkt hij zich meestal wel tot "bewezen inzichten". Voor controversiële onderwerpen en beschouwingen zijn er andere kanalen.
Het zijn juist deze aspecten die een goede bibliotheek vol vakboeken zo bijzonder geschikt maken als bron voor de studie van de ontwikkelingsgeschiedenis van techniek, technologie en het ingenieursvak. Komt nog bij dat de bibliotheek, als werkruimte, wel de allerbest geschikte omgeving is juist voor die studie. Doelgericht, geen afleiding, geconcentreerd. Je gaat er automatisch fluisteren ....
Tegenwoordig zijn er miljoenen boeken gedigitaliseerd en (dus) snel electronisch doorzoekbaar. Dat lijkt fantastisch, maar er is een belangrijk bezwaar aan verbonden. Vroeger LAS je een boek. Je nam een veelheid aan gegevens op, vaak niet direct van toepassing op de kwestie die je aan het onderzoeken was. Al die kennis bleef ergens in je brein zweven en kwam op de meest onverwachte momenten spontaan opduiken.
Bij digitaal zoeken type je een of meer zoektermen in. De resultaten worden snel gepresenteerd - en je weet niets van een bredere context. En heb je je wel eens afgevraagd, waar de juiste zoektermen vandaan komen? Die bepalen het resultaat tegenwoordig in almaar toenemende mate, omdat onze "slimme" zoekmachines vooral presenteren wat we (volgens deze zoekmachines althans) graag als antwoord willen zien. En de zoektermen worden door zoekmachinefabrikanten voor flinke bedragen verkocht aan de hoogste bieder.
Kortom, ga liever een tijdje grasduinen in een echte bibliotheek met echte boeken! Je BLIJFT er in lezen!